Góp ý về vấn đề biểu tượng

cho cuộc vận động dân chủ hoá cho đất nước hiện nay

Phạm Đỉnh

Trên trang mạng VietNet và Việt Báo vừa phổ biến bài viết của ông Bửu Sao (BS) với tựa ðề “Vấn ðề biểu týợng của một lá cờ qua cuộc ðối thoại với Nhóm Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên”. Bài viết của ông BS muốn ðặt lại vấn ðề biểu týợng của một lá cờ nhân cuộc chuyện trò giữa ông và ông Nguyễn Gia Kiểng, Thýờng Trực Ban Lãnh Đạo Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên. Bài viết của ông ðặt ra nhiều câu hỏi hõn là cung cấp ðýợc một câu trả lời cho chính ông, chẳng hạn: vãn hoá nhân sĩ có thể làm ðýợc gì trong cuộc vận ðộng dân chủ ng ày hôm nay, việc ðánh giá dân trí của bàng (sic) dân là bất cập, sự nhầm lẫn giữa con ngýời cựu ðảng viên cộng sản và bộ máy ðảng... Vì bài viết có ðề cập ðến nhiều quan ðiểm của THDCĐN, chúng tôi thấy nên ðáp ứng lời mời gọi của ông Bửu Sao. 


Trýớc hết là vấn ðề chính danh. Ông Bửu Sao bảo là tiếp xúc với nhóm Thông Luận, nhýng ông lại thêm một cái mở ngoặc nhý sau: (NGK). Trong suốt bài ghi lại, chỉ thấy ông và ông NGK chuyện trò qua lại. Vậy thì có lẽ chỉ nên nói rằng ông có chuyện trò với ông NGK mà thôi. Thứ nữa là mức ðộ chính xác của việc ghi nhận lại chi tiết liên quan ðến quan ðiểm của ông NGK. Viết nhý ông ðã viết trong bài thì vô tình hay cố ý nó chứng tỏ ông cũng có chút hội chứng nhị hoá ngã. Phiền một nỗi là ông có vẻ bỉ thử cái hội chứng kia nên tôi mới ðề nghị nên chính danh n hý trên ðể tránh kẻ ác ý lại bảo ông mâu thuẫn.

Hẳn nhiên là ông BS rất chính xác khi bảo rằng trýớc nãm 1975, lá cờ vàng từng là biểu týợng của miền Nam trong cuộc ðối ðầu với phe cộng sản Bắc Việt từ 1954 trở ði, và rằng cộng ðồng ngýời Việt ở Hoa Kỳ ðã rất thành công khi vận ðộng với chính quyền Hoa Kỳ ở một số tiểu bang ðể lá cờ vàng ðýợc thừa nhận là biểu týợng của cộng ðồng ngýời Việt tại quốc gia này.

Nhýng từ ðiểm khởi hành ðó, ông Bửu Sao ðẩy xa thêm lập luận của ông, rằng lá cờ vàng chính là biểu týợng cho chính nghĩa quốc gia trong cuộc ðối ðầu Quốc-Cộng ngày hôm nay. Lập luận này có hai ðiều výớng:

Thứ nhất, một biểu týợng của một cộng ðồng sắc tộc trong một quốc gia không nhất thiết là biểu týợng “chính nghĩa” nào ðó tại một quốc gia khác. Những ngýời Mỹ gốc Việt vẫn còn muốn giữ chút kỉ niệm về nguyên uỷ của cuộc di cý vĩ ðại, thì việc vận ðộng ðể giữ lại biểu týợng của quá khứ trong ðời sống hiện tại của cộng ðồng ngýời Mỹ gốc Việt là một việc có ý nghĩa. Hẳn nhiên là một số nào ðó những ngýời thuộc “thế hệ ðã qua” cũng muốn lợi dụng việc này cho ý ðịnh của hN 85; là gán cho cuộc vận ðộng nói trên vào việc họ gọi là “quang phục quê hýõng”, nhýng ðiều ðó không có gì bảo ðảm là thế hệ trẻ của cộng ðồng ngýời Mỹ gốc Việt có cùng suy nghĩ với thế hệ ði trýớc. Có lẽ chính ông cũng nhận thấy là không ổn khi ðồng hoá chuyện lá cờ của cộng ðồng ngýời Việt tại Mỹ với lá cờ biểu týợng của “phe Quốc gia VN”, nên ông lại chuyển sang phê phán là trong cộng ðồng dân tộc Việt hiện nay ðang có những hiện týợng rất tiêu cực là ngýời tị nạn cộng sản mà dýờng nhý quên lãng cãn cýớc của mình; ông còn phê phán là một thành phần h&at ilde;nh tiến trong cộng ðồng ðang thể hiện “hội chứng nhị hoá bản ngã”. E rằng phê phán thế thì khá nặng mà lại không chính xác; vì cái hội chứng mà ông nhắc ðến là một trạng thái tâm bệnh của những kẻ không còn khả nãng phân biệt thực và giả. Hội chứng ðó chỉ nằm ở những cá nhân không có khả nãng nhận biết lằn ranh giữa dĩ vãng và hiện tại chứ sao mà có thể là một bệnh tâm lí của cả một cộng ðồng cho ðýợc?

Thứ nhì, ông BS lặp ði lặp lại nhiều lần rằng “vấn ðề mấu chốt xýa nay vốn là vấn ðề ranh giới Quốc-Cộng”. Thật là ngạc nhiên hết sức trýớc nhận ðịnh nhý thế của một “chuyên viên nghiên cứu lịch sử” -nhý ông tự nhận. Hẳn ông phải thấy là ba mýõi nãm qua, lằn ranh quốc-cộng ðã không còn là “vấn ðề mấu chốt” nữa. Nổi bật lên các mối quan hệ xã hội chúng ta trong ba mýõi nãm nay là cuộc xung ðột ðối kháng giữa một bên là ban lãnh ðạo ðảng Cộng Sản tham nhũng ðộc tài, và một bên là ðại khối nhân dân bị thống trị hà khắc ðang d̐ 7;n dà ý thức về quyền con ngýời và quyền công dân của mình. Điều này lại càng rõ ràng hõn nữa khi bức týờng Berlin sụp ðổ, kéo theo khối cộng sản tan rã. Cốt lõi của cuộc ðối ðầu ngày hôm nay là cuộc vận ðộng chuyển hoá ðất nýớc về dân chủ. Cho nên nếu có muốn vạch một lằn ranh trận tuyến hôm nay thì lằn ranh ðó phải là lằn ranh giữa dân chủ và ðộc tài.

Đến ðây xin bàn cùng ông vấn ðề chính mà ông muốn ðề nghị ðối thoại: vấn ðề lá cờ biểu týợng. Trýớc hết, phải xin nhắc lại là Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên (THDCĐN) quan niệm rằng vấn ðề lá cờ biểu týợng trong quá trình vận ðộng dân chủ hoá cho ðất nýớc không phải là một công tác trọng yếu. Công việc chủ yếu là làm sao tìm thấy ðýợc một lộ trình cho tiến trình dân chủ hoá trong hoà bình, ổn ðịnh, và phát huy ðýợc khối ðại ðoàn kết dân tộc. Thành tựu của cuộc tìm tòi ðó ðã ðýợc trình bày trong Dự Án Chính Trị (DACT) của THDCĐN mang tự ;a ðề Thành Công Thế Kỷ 21 ( Paris , 2001).

Xin trích ra ðây một ðoạn DACT: “Cuộc tranh cãi gay go nhất trong thế kỷ hai mýõi ðã là cuộc tranh cãi về dân chủ. Hàng chục triệu ngýời trên khắp thế giới ðã thiệt mạng vì những xung ðột gây ra bởi cuộc tranh cãi này. Vấn ðề cốt lõi là làm thế nào ðể ngýời dân quyết ðịnh vận mệnh ðất nýớc, và nhiều công thức ðã ðýợc ðề ra và thử nghiệm. Cuộc tranh cãi này hiện nay có thể coi nhý ðã chấm dứt. Chủ nghĩa Mác-Lênin và mô hình "dân chủ xã hội chủ nghĩa" mà nó ðề xýớng ðã hoàn toàn sụp ðổ. Các chế ðộ cộng sản còn lại chỉ còn là những chế ðộ ðộc tài bạo ngýợc thuần túy. Mô hình dân chủ ðặt nền tảng trên tự do cá nhân ðã thắng về mặt lý thuyết và cũng ðang thắng trên thực tế. Số lýợng các nýớc dân chủ ðang gia tãng mau chóng.” (tr. 31)

Xin nhắc lại, cuộc ðấu tranh của cộng ðồng dân tộc Việt Nam ngày nay ðã sang trang khác hẳn với trýớc ngày 30.4.1975, khi cuộc chiến giữa hai phe quốc gia (miền Nam) và phe cộng sản (miền Bắc) nhắm vào mục tiêu rất cụ thể: giành thắng lợi cho phe mình và cho ý thức hệ của mình. Cuộc ðấu tranh ðó ðã kết thúc hôm 30.4.1975 rồi. Hôm nay ðây, ði ðến ðâu trên các vùng ðất nýớc mà nói chuyện quốc gia và cộng sản, thậm chí tranh luận về những chuyện lí týởng cộng sản thì sẽ không khỏi gây ấn týợng là Từ Thức lạc lối trần gian. Cả một guồng máy quy 873;n lực hiện nay chỉ cai trị dựa trên sự khủng bố (gieo rắc sự sợ hãi) và bóc lột (tham nhũng hối lộ), còn có ðâu là lí týởng giải phóng vô sản, là cách mạng xã hội chủ nghĩa của giai cấp công nông mà ngýời cộng sản rêu rao trong suốt một thời kì dài khi họ chýa nắm trọn quyền lực toàn trị trên cả nýớc? Bộ máy cầm quyền trong nýớc (bao gồm cõ chế ðảng và nhà nýớc) hiện nay chỉ dùng những bình phong “xã hội chủ nghĩa”, “tý týởng Hồ Chí Minh”, “nhà nýớc chuyên chính vô sản”… chỉ ðể che giấu khuôn mặt thật của họ là một bộ máy thN 89;ng trị bằng bạo lực khủng bố và ðục khoét công khố. Làm gì có lí týởng cộng sản? Ngày hôm nay mà còn výớng bận về một bài toán ðã giải xong từ ba mýõi nãm trýớc thì có thể là quá chậm trễ trên con tàu lịch sử chãng?

Ông Bửu Sao lo ngại là nếu không bấu víu vào cái tiền ðề Quốc-Cộng thì không sao lí giải ðýợc sự có mặt của cộng ðồng hải ngoại, và của những cuộc họp mặt của cộng ðồng này. Theo tôi thì không nên bận lòng nhý thế. Cãn cýớc thật của cộng ðồng ngýời Việt tại hải ngoại ðã ðýợc xác nhận ngay từ khi họ ðặt chân lên mảnh ðất tạm dung. Cộng ðồng ngýời Việt khắp nõi vẫn có nhu cầu rất lớn là quần tụ vào nhau ðể nýõng tựa và giúp ðỡ lẫn nhau. Ở bất kì nõi ðâu trên thế giới, cộng ðồng ngýời Việt vẫn cố gắn g làm cuộc di cý lần thứ nhì từ nõi họ ðýợc bố trí tái ðịnh cý ðến nõi có ðông ngýời ðồng hýõng cý ngụ. Những chuyện không nhý ý trong nội bộ cộng ðồng chẳng qua là biểu hiện của sự thể khá cổ ðiển: “ở xa mỏi chân, ở gần mỏi miệng”, hoặc “gần nhà xa ngõ”. Đó là những mặt tiêu cực trong sinh hoạt cộng ðồng mình ở bất kì nõi nào. Những vấn ðề tiêu cực cuả cộng ðồng chỉ nảy sinh từ sự yếu kém trong quản lí ðiều hành chứ không phải vì thiếu một biểu týợng ðoàn kết.

Lại càng không thể bảo rằng lá cờ vàng ðã là biểu týợng ðoàn kết của cộng ðồng ngýời Việt hải ngoại. Ông BS chắc cũng ðã thấy hiện týợng nhiều nhóm ngýời khác nhau cùng trýõng cao một ngọn cờ biểu týợng mà vẫn “trời không chịu ðất, ðất chẳng chịu trời”. Nhýng ðó là một sự thể thuộc về con ngýời chứ không phải tại bản thân lá cờ biểu týợng. Phải không?

Nhất quán trong DACT là sự nhìn nhận tính cách phức hợp của vấn ðề Việt Nam . Ngày nào chýa tìm ra ðýợc một dự án týõng lai chung cho ðất nýớc thì ngày ðó cộng ðồng dân tộc chúng ta dù ở trong nýớc cũng nhý hải ngoại sẽ không thể giải ðýợc bài toán chung của ðất nýớc. Ba mýõi nãm qua chúng ta thấy gì? Không biết bao nhiêu là những giải pháp cục bộ, biệt phái, với mục ðích thiển cận là muốn triệt tiêu sự khác biệt ðể giành giật sự ðộc quyền lẽ phải, ðộc quyền chính nghĩa. THDCĐN quan niệm rằng ngýO 01;i Việt chúng ta cần nhìn nhận rõ khát vọng của toàn dân là: “Ngày hôm nay khát vọng của tuyệt ðại ða số nhân dân Việt Nam là dân chủ. Nhìn lại anh em, nhận lại bạn bè phải là tinh thần chỉ ðạo của một tập hợp dân tộc mới, trong ðó không có kẻ ðúng ngýời sai mà chỉ có những ngýời anh em bình ðẳng cùng ngậm ngùi cho ðất nýớc và cùng kết hợp trong một cuộc vận ðộng dân chủ. Hòa giải và hòa hợp dân tộc chính là ðiều kiện cốt lõi ðể cô lập và ðánh bại tập ðoàn ðộc tài ngoan cố.” (tr. 40) Nhìn nhận nhý th̓ 1; ðể có thể ngừng lại vòng quay luẩn quẩn của quá khứ: “Bình thýờng hóa quan hệ giữa ngýời Việt Nam với nhau. Long trọng xác nhận ðất nýớc là của chung mọi ngýời chứ không phải là của riêng một ðảng hay một chủ nghĩa. Nhìn nhận chỗ ðứng ngang nhau cho mọi ngýời và cho mỗi ngýời. Cởi bỏ những xiềng xích của hận thù và bất dung ðể nhìn nhau nhý anh em và quyết tâm cùng nhau xây dựng một týõng lai chung. Tất cả những ðiều này chúng ta ðều có thể làm và ðều có thể làm ngay. Rồi chúng ta sẽ cùng nhau khám phá ra sự m 847;u nhiệm của những giá trị rất ðõn giản nhý tự do, dân chủ, hòa hợp dân tộc.” (tr. 142)

Từ những nhận ðịnh tổng hợp từ hoàn cảnh phức hợp của ðất nýớc, THDCĐN ðýa ra một dự án týõng lai chung cho toàn thể mọi ngýời Việt Nam, dựa trên những ðồng thuận cõ bản gồm bốn ðiểm sau ðây: “ðất nýớc phải ðýợc quan niệm nhý một không gian liên ðới và một týõng lai chung, thể chế chính trị cho Việt Nam là dân chủ ða nguyên, tinh thần chỉ ðạo của cố gắng làm lại ðất nýớc là hòa giải và hòa hợp dân tộc, cố gắng phát triển kinh tế phải ðặt trên nền tảng kinh tế thị trýờng và sáng kiến cá nhân.”. (tr. 25-6)

THDCĐN cổ vũ cho một chế ðộ dân chủ toàn diện cho ðất nýớc, vì chúng tôi xác ðịnh rằng những luận ðiệu hạn chế tự do và dân chủ, lấy cớ là ðể ðất nýớc phát triển, chỉ là những luận ðiệu giả dối. (TCTK 21, tr. 44)

Những kế hoạch và ðýờng lối chính sách lớn nhằm bảo ðảm việc xây dựng vững chắc và hoà bình một thể chế dân chủ ða nguyên ðã ðýợc trình bày chi tiết trong bản DACT nói trên. Chúng tôi quan niệm ðó là ðiểm tụ chính ðáng nhất và mạnh mẽ nhất cho một cuộc phục hýng khối ðại ðoàn kết dân tộc. Không phải một thứ biểu týợng nào khác.

Hiện nay, cộng ðồng dân tộc chúng ta không phân biệt ở trong nýớc hay ở hải ngoại, ðều ðối diện với công cuộc vận ðộng dân chủ cho ðất nýớc. Công cuộc vận ðộng dân chủ hoá ðòi hỏi một số công tác trọng tâm mà chúng tôi ðề nghị với quốc dân trong bản DACT (tr. 89-105), xin không phải nhắc lại ở ðây. Cũng xin bày tỏ thêm ở ðây là một dự án chín htrị nhý thế không phải là trò thể thao chữ nghĩa cho vui, mà là một ðầu tý nghiêm túc cho một sinh hoạt chính trị nghiêm túc cho týõng lai. Những nghi ngại của ông Bửu Sao về một số biện pháp chính trị của một nhà ný̕ 9;c dân chủ trong týõng lai là những lo ngại chính ðáng nhýng không phải là không khắc phục ðýợc. Những ngýời quan tâm ðến chính trị thì phải tự rèn luyện kiến thức và khả nãng ðể gánh vác những trách nhiệm nặng nề và chuyên nghiệp. Chính trị là ðể làm việc có tổ chức, có phýõng pháp, ðể ðạt những mục tiêu chung nhýng cụ thể. Không phải chỉ là ðể nói suông.

Trong thời gian qua, nhà cầm quyền Hà Nội ðã ðiên cuồng chống phá THDCĐN vì họ nhận thấy mối ðe doạ thật sự cho tiền ðộ chính trị của ðảng cộng sản VN. Phong trào dân chủ Việt Nam bị ðàn áp tàn bạo chỉ vì phong trào ðang là hiện thân của xu thế lịch sử hiện nay trên phạm vi toàn thế giới. Đứng trýớc dòng thác dân chủ hoá toàn cầu hiện nay, ðảng CS ðang hiện nguyên hình là vật cản của býớc ði lịch sử. Chính họ cũng hiểu rõ số phận của những kẻ phản ðộng lại trào lýu củ a lịch sử, nhýng vì tham quyền cố vị, výớng mắc vào cái bẫy tham nhũng hối lộ quá trầm trọng, ðảng cộng sản Việt Nam nhý những kẻ ðang cýỡi cọp.

Để ðối trọng với ðảng CS và guồng máy bạo lực thống trị của ðảng, tất nhiên là phải cần có một khối sức mạnh của cộng ðồng dân tộc. Một mặt trận dân chủ vững mạnh là một ðòi hỏi thúc bách hiện nay. “Sự kết hợp trong một mặt trận dân chủ này phải výợt lên trên mọi ngãn cách do quá khứ ðể lại, trong tinh thần hòa giải dân tộc thành thực và trọn vẹn, hoàn toàn hýớng về týõng lai. Sức mạnh của kết hợp này không dựa trên cõ chế tổ chức mà dựa trên ðồng thuận về mục ðích và phýõng pháp ðấu tranh, cùng với sự tin týởng lN 51;n nhau. Kết hợp này phải mở cửa cho mọi cá nhân và ðoàn thể thuộc mọi xuất xứ miễn là thành thực chia sẻ lý týởng dân chủ ða nguyên, thành thực tán thành tinh thần hòa giải và hòa hợp dân tộc và quả quyết từ khýớc bạo lực. Mọi bất ðồng quan ðiểm khác ðều có thể thỏa hiệp.” (tr. 97)

Ngày nào mặt trận dân chủ chýa thành hình là ngày ðó nhân dân Việt Nam hãy còn triển hạn quyền lực cho tập ðoàn mafia cai trị trong nýớc hiện nay. Chúng tôi quan niệm rằng “Chế ðộ ðộc tài này sẽ là chế ðộ ðộc tài cuối cùng tại Việt Nam . Rũ bỏ ðýợc nó, ðất nýớc ta sẽ vĩnh viễn ði vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của tự do, dân chủ và bao dung, kỷ nguyên của những cố gắng chung và của thành công chung.”  (tr. 125-6)

Vậy thì vị trí lá cờ vàng của miền Nam cũ nằm ở ðâu trong mặt trận dân chủ hôm nay? Trýớc tiên phải nhìn nhận lá cờ vàng ðã từng là biểu týợng của phe quốc gia ðối lập với phe Việt Minh trong giai ðoạn 1948-1954, và là biểu týợng của miền Nam trong cuộc ðấu tranh với miền Bắc trong suốt quá trình ðấu tranh Quốc - Cộng từ nãm 1954 ðến ngày 30.4.1975. Kết cục của của cuộc ðấu tranh ðó là phe miền Nam ðã thua trận. Sau ðó, miền Nam ðã sáp nhập vào miền Bắc trong một nýớc Việt Nam thống nhất. Hôm nay lá cờ biểu týợng ðã biến mất ở miền Nam . Có còn chãng là còn một kỉ niệm, một ýớc nguyện về lí týởng tự do mà ba mýõi nãm trýớc miền Nam ðã giýõng cao trong cuộc chiến tranh quốc-cộng. Nhýng có một sự kiện không thể chối cãi là chýa bao giờ lá cờ vàng là biểu týợng chính nghĩa của cả nýớc. Trong cuộc vận ðộng dân chủ hôm nay, ý nguyện và lí týởng của những ngýời quốc gia cần phải ðýợc tôn trọng và có chỗ ðứng trong mặt trận dân chủ. Nhýng bảo rằng phải lấy cờ vàng làm biểu týợng cho chính nghĩa của cuộc ðấu tranh dân chủ hôm nay trên cả nýớc Việt Nam trong týõng lai thì ðýõng nhiên là một sự áp ðặt, và có thể sẽ là sự xúc phạm ðến một nửa nýớc còn lại, và xúc phạm ðến ðại khối nhân dân trong cả nýớc và hải ngoại ðấy.

Biểu týợng của nýớc Việt Nam thống nhất hôm nay là lá cờ ðỏ sao vàng của miền Bắc trýớc kia. Đó là lí ðýõng nhiên của ngýời chiến thắng. Tuy vậy, biểu týợng ðó nếu có ðẹp ðẽ trong quá khứ thì kể từ khi thống nhất nýớc nhà ðến nay, biểu týợng ðó ðã không tránh khỏi nhem nhuốc. Đứng dýới lá cờ ðỏ, ðảng và nhà nýớc cộng sản ðã phản bội nguyện vọng của toàn dân tộc qua chính sách cai trị hà khắc và tồi dở. Đảng cộng sản Việt Nam hôm nay chỉ là một tập ðoàn ðộc tài chuyên chế, tồn tại ðýợc là nhờ lối cai trị dựa trên khủng bố (gieo sợ hãi) và trấn lột (tham nhũng hối lộ) nhân dân. Lẽ chính thống của nhà nýớc cộng sản hiện nay ðang cần phải ðặt lại. Sự biện minh cho lẽ tồn tại của thể chế chính trị hiện tại cũng ðã ðýợc nhân dân và thế giới phán quyết từ lâu rồi, muộn lắm là từ khi bức týờng Berlin sụp ðổ. Lá cờ biểu týợng của cả nýớc hôm nay ðang chờ ngày nhân dân cả nýớc ném vào sọt rác của lịch s 917;. Nói cách khác, lá cờ ðỏ hôm nay cũng ðang chịu thử thách chung với số phận của lá cờ vàng: nó ðã là một biểu týợng khác của quá khứ, của kỉ niệm dù êm ðẹp hay ðau ðớn, dù vinh quang hay khổ nạn.

Nhìn nhận cục diện chung của cuộc vận ðộng dân chủ cho ðất nýớc nhý thế, THDCĐN quan niệm là cộng ðồng dân tộc VN phải dứt khoát výợt thoát những výớng mắc trong tình trạng biệt phái, cục bộ và phân hoá. Màu cờ sắc áo trong quá khứ ðã có ðủ những vinh quang cũng nhý nhục nhằn của nó. Tất cả mọi ngýời Việt Nam hôm nay ðều ðã sinh ra và lớn lên dýới những màu cờ sắc áo ấy. Một phần kỉ niệm của cộng ðồng nằm trong ðó. Một phần ðời của mỗi chúng ta cũng nằm trong ðó. Nhýng lịch sử ðất nýớc từ nãm 1945 ðến nay ðã cho thấy gì? Hai màu cờ ðã ra ðời trong hoàn cảnh của cuộc ðấu tranh gay gắt giữa các chủ thuyết và ý thức hệ phe phái suốt nửa sau thế kỉ XX. Những vinh quang và cay ðắng của cả hai màu cờ ðến nay ðã rõ ràng, không còn tranh cãi. Hai màu cờ của thế kỉ XX cần phải ðýợc cất giữ trong bảo tàng lịch sử, của quá khứ. Đất nýớc ðang cần một màu cờ mới cho týõng lai.

Mặt trận dân chủ hôm nay không phân biệt ðối xử với một màu cờ sắc áo nào của quá khứ, nhýng cũng không thể výớng bận mãi với những hệ luỵ của quá khứ. Hôm nay, ðất nýớc chúng ta ðang cần hýớng về týõng lai mới của chung một cộng ðồng dân tộc. Những bộ phận khác nhau của cộng ðồng cần nhận rõ con ðýờng trýớc mặt ðể cùng nhìn ra chỗ ðứng của mình trong ðại khối dân tộc. Býớc vào týõng lai với một tâm thế không výớng mắc trong vòng vây hãm của quá khứ là một ðòi hỏi cấp bách hiện nay. Từ những mất mát và ðau bu̕ 1;n của quá khứ, chúng ta ðang cần výõn tới týõng lai trong sự thanh thản. Đó là nhãn quan lịch sử ðúng ðắn của mọi ngýời Việt hôm nay. Ngọn cờ dân chủ hôm nay phải là ngọn cờ của týõng lai. Vì ðó là lẽ sống của dân tộc.  

Phạm Đỉnh