Quá trễ và chưa đủ

Nguyễn Sơn Bá

Báo Nhân Dân, cơ quan chính thức của Đảng Cộng Sản Việt Nam, số ra ngày 29-8-2005 có đăng bài "Đại đoàn kết dân tộc, cội nguồn sức mạnh của chúng ta", trong đó ông Kiệt viết "đất nước không là của riêng một đảng nào" và kêu gọi "ngồi lại với nhau" để thực hiện "hòa hợp dân tộc". Ông Kiệt cũng viết là những người thuộc chế độ Việt Nam Cộng Hòa trước đây cũng là những người tốt và lấy làm tiếc về chính sách tàn nhẫn đối với họ, cũng như chính sách cải tạo tư sản.

Khoảng cách giữa những người dân chủ trong và ngoài nước, và giữa người Việt trong và ngoài nước nói chung, có thể nhận thấy qua phản ứng về bài báo của ông Võ Văn Kiệt. Đối với người trong nước, bài báo của ông Kiệt là một biến cố đặc biệt, đối với người ở nước ngoài nó chỉ là một bước tiến khiêm nhường. Cả hai bên đều có lý.

Nhận định một cách khách quan, ông Võ Văn Kiệt chỉ là một cấp lãnh đạo cộng sản đã về hưu, và không còn quyền thế như ông Trần Độ, hơn nữa đã nói lên quá muộn những gì ông Trần Độ đã nói từ lâu và nói mạnh hơn nhiều. Ông Kiệt cũng thua xa ông Trần Xuân Bách, ông đã chỉ lên tiếng một cách thận trọng về độc quyền chính trị của Đảng Cộng Sản Việt Nam ("đất nước không là của riêng một đảng nào"), ông không dám thẳng thắng kêu gọi dân chủ đa nguyên như các ông Trần Xuân Bách và Trần Độ. Riêng ông Trần Xuân Bách còn dám lên tiếng tán thành dân chủ đa nguyên 14 năm về trước, ngay vào lúc ông được đề bạt làm tổng bí thư đảng cộng sản, để rồi bị cách chức khỏi của bộ chính trị lẫn ban bí thư và ban chấp hành trung ương đảng. Thêm vào đó, bài báo của ông Kiệt được viết trong một bối cảnh chính trị hổn độn, tranh chấp trong nội bộ đảng cộng sản ngày càng căng thẳng, kỷ luật nội bộ đang suy yếu. Không hiểu đây là có phải những suy nghĩ thật lòng của ông Kiệt hay không ? Dư luận có quyền đặt câu hỏi vì tất cả những điều ông viết hoàn toàn mâu thuẫn với những gì ông đã làm trước đây, khi còn cầm quyền.

Điểm đáng chú ý là bài báo của ông Kiệt đã được đăng trên tờ Nhân Dân, thuộc quyền kiểm soát trực tiếp ông Nguyễn Khoa Điềm, một người thuộc phe Lê Đức Anh. Ông Kiệt, kể từ khi thất thế trước Lê Đức Anh sau đại hội 8, đã hầu như bị cấm cửa trên báo Nhân Dân. Việc báo Nhân Dân đăng bài của ông có thể chứng tỏ phe Lê Đức Anh không còn kiểm soát được bộ máy tuyên truyền của đảng nữa. Sự kiện này có nghĩa là những tranh chấp nội bộ đảng sẽ được bộc lộ một cách công khai trước dư luận trong những ngày sắp tới, và tất cả đều có thể xảy ra.

Ông Võ Văn Kiệt, qua nội dung bài báo nói trên, chỉ đã phát biểu quá trễ những suy nghĩ đáng lẽ phải có từ lâu, ông đã nói chưa hoàn toàn đúng và chắc chắn là chưa đủ.

Ông Kiệt vẫn chỉ nói tới "hòa hợp dân tộc", một khẩu hiệu đã cũ rích của chính Đảng Cộng Sản Việt Nam. Hòa hợp dân tộc chỉ có nghĩa là đoàn kết dân tộc, như chính ông Kiệt cũng nhìn nhận ngay trong bài báo này. Nhưng làm sao có thể có đoàn kết dân tộc nếu trước đó không có hòa giải, sau những sai lầm và đổ vỡ quá lớn mà toàn dân đã chịu đựng, đã là nạn nhân, đặc biệt là những người đã sống dưới chế độ miền Nam trước đây ?

Ông Kiệt phải là người biết rõ điểm này. Sau ngày 30-4-1975, ông đã là nhân vật cầm đầu miền Nam Việt Nam. Ông đã có vai trò quan trọng trong chính sách hạ nhục tập thể và bỏ tù hàng loạt. Kế tiếp là những vụ đổi tiền mà thực chất chỉ là cướp đoạt tài sản của nhân dân miền Nam, bởi vì mỗi gia đình chỉ được đổi 100 đồng. Nhiều người quá đau đớn đã tự tử. Rồi những đợt cải tạo công thương nghiệp. Chính ông Kiệt đã là người chủ xướng và chỉ huy đợt "vượt biên bán chính thức" trong hai năm 1978 và 1979, trong đó Đảng Cộng Sản Việt Nam hành động như một đảng cướp bắt giữ con tin, buộc dân chúng miền Nam nộp tiền để có thể ra đi thoát vòng kềm tỏa của đảng và nhà nước cộng sản. Tồi tệ nhất là chính quyền cộng sản đã nhẫn tâm chất hàng ngàn người trên những con thuyền ọp ẹp và không cho họ một vũ khí nào để tự vệ trước bọn cướp biển. Hàng trăm ngàn người đã là nạn nhân của bọn cướp biển. Rất nhiều người đã phải chứng kiến cảnh vợ và con gái mình bị hãm hiếp. Những vết thương này khó có thể hàn gắn, ngay cả với một cố gắng hòa giải quả quyết và thực tình. Tuy vậy Đảng Cộng Sản Việt Nam vẫn chưa có một lời xin lỗi.

Cá nhân ông Kiệt càng có lý do để xin lỗi. Ngay sau khi chính quyền Việt Nam Cộng Hòa bị đánh gục và ông Kiệt trở thành một thứ toàn quyền của Hà Nội tại miền Nam, ông đã cho thủ hạ thành lập các đảng chống đối cuội, như Việt Nam Phục Quốc, để gài bẫy bắt các thanh niên có ý đồ chống đối. Dù biết rằng họ chỉ là nạn nhân sa bẫy của chính ông gài ra, ông Kiệt đã không ngần ngại đem xử bắn rất nhiều người.

Một việc làm vô đạo khác của chính ông Kiệt là đã cho đập phá nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi ở trung tâm Sài Gòn. Mục đích chỉ nhỏ mọn là muốn chiếm một mảnh đất khoảng một héc ta. Ban đêm ông để cho bọn côn đồ vào nghĩa trang đập phá, đào mồ để kiếm vàng. Thân nhân những người quá cố đành phải dời mồ, một số thi hài của những ngôi mồ không có thân nhân tại Việt Nam bị "xử lý", nghĩa là vứt đi. Vết thương này cũng khó hàn gắn và cá nhân ông Kiệt phải chịu trách nhiệm, vì đây không phải là bộ chính trị hay ban chấp hành trung ương đảng lấy quyết định này, mà chính là ông Kiệt.

Ngoài ra, mọi người cũng không quên là là ông Kiệt là người đã ký sắc lệnh 31/CP cho phép công an quản chế tùy tiện bất cứ người nào không cần chứng cớ trong vòng hai năm. Chưa thấy ông Kiệt lên tiếng yêu cầu bỏ sắc lệnh này.

Nếu Đảng Cộng Sản Việt Nam chưa chịu xin lỗi thì ít ra cá nhân ông Kiệt cũng phải xin lỗi vì những hành động không đúng của chính ông.

Sau gần mười năm đã về hưu và đang ở một tuổi khá cao để không còn phải lo ngại một đe dọa đáng kể nào Ông Kiệt đã chỉ phát biểu được một lập trường hơi không phải đạo đối với đảng cộng sản. Dù là quá trễ và chưa đủ, nhưng đây vẫn là một bước tiến trong chiều hướng tốt cần được ghi nhận.

Tại sao các nhà lãnh đạo cộng sản phải chờ đến khi về già, không còn giữ quyền hành trong tay nữa mới nghĩ đến quyền lợi của dân tộc và đất nước ?

Người Việt Nam có thể quên và sẵn sàng quên những hận thù, nhưng với điều kiện là phải có sự sòng phẳng.

Nguyễn Sơn Bá

  (Paris)